Η Μαρία Μοντεσσόρι είναι μία από τους ελάχιστους παιδαγωγούς που έφεραν πραγματικά την επανάσταση στον τρόπο που σκεφτόμαστε για το μεγάλωμα των παιδιών μας κατά τον 20ο αιώνα.

Οι σύντομες αλλά αξιομνημόνευτες συμβουλές της προς τους γονείς καταφέρνουν με άμεσο τρόπο να μας χαρίσουν τη σοφία και την πείρα της μεγάλης δασκάλας.

Σε μια έρευνα ο Marty Rossman – καθηγητής οικογενειακής εκπαίδευσης του πανεπιστημίου του Mississippi – θέλοντας να ερευνήσει κατά πόσον οι μικροδουλειές είναι ευεργετικές για τα παιδιά, μελέτησε παιδιά που τους ανέθεταν μικροδουλειές από την ηλικία των 3 ετών και παρακολουθούσε την πρόοδο τους μέχρι και τα 20 χρόνια τους.

Ορισμός Συμβολικού Παιχνιδιού

Συμβολικό παιχνίδι σημαίνει όταν το παιδί με μία ενέργεια υπονοεί άλλη, όταν με ένα αντικείμενο υπονοεί άλλο. Μέσα σε αυτό γεννιούνται δύο είδη οργάνων: τα σύμβολα που παρουσιάζουν κάποια ομοιότητα με αυτά που συμβολίζουν και αυτά που συμβολίζονται (Piaget-Inhelder)

Πότε ήταν η τελευταία φορά που τα παιδιά σου έπαιξαν με τη λάσπη; Που ανακάτεψαν χώμα με νερό και βούτηξαν τα χέρια τους μέσα, για να φτιάξουν πολιτείες και δρόμους και πίτες; Που λασπώθηκαν από την κορφή μέχρι τα νύχια; Πώς θα σου φαινόταν αν το παιδί σου γυρνούσε από το σχολείο με μια τσάντα γεμάτη λασπωμένα ρούχα;

Η τηλεόραση, το διαδίκτυο και τα διάφορα άλλα ηλεκτρονικά μέσα, βρίσκονται ήδη στην καθημερινότητα των παιδιών.

Είναι αποδεδειγμένο ότι η τηλεόραση καθώς και ο Η/Υ, έχουν αρκετές επιπτώσεις στην διαμόρφωση του χαρακτήρα αλλά και των ικανοτήτων των παιδιών, σε προσχολική και σχολική ηλικία.

Κοινωνικοί λόγοι αλλά και πρακτικοί (χρήση του Η/Υ για έρευνα σε σχολικές εργασίες, εύκολη λύση απασχόλησης των παιδιών για τους γονείς) έχουν τοποθετήσει τον Η/Υ και την τηλεόραση στην οικογενειακή καθημερινότητα.

Έχει από καιρό ξεπεραστεί η αντίληψη πως ο έξυπνος και προικισμένος άνθρωπος, είναι αυτός που διαθέτει υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Τώρα πια, όταν μιλάμε για έναν άνθρωπο με αναπτυγμένη ευφυΐα, καλούμαστε να γνωρίζουμε για ποια από τα είδη νοημοσύνης μιλάμε, σε ποια από τις ευφυίες του αναφερόμαστε. Το 1984 ο αναπτυξιακός ψυχολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, Ηoward Gardner, υποστήριξε πως δεν υπάρχει μια νοημοσύνη, κοινή για όλους τους ανθρώπους, για όλους τους πολιτισμούς και όλες τις εποχές. Αντίθετα, υπάρχουν οχτώ είδη νοημοσύνης, καθένα από τα οποία πηγάζει από διαφορετικό τμήμα του εγκεφάλου. Η αφηγήτρια Ζωή Νικητάκη μας λέει πώς μπορεί να συνδέεται η λειτουργία της αφήγησης των παραμυθιών με το ιδιαίτερο προφίλ της νοημοσύνης του παιδιού και την ανάπτυξη της πολλαπλότητάς του;

Η δειλία στο χώρο του σχολείου, ως φαινόμενο, έχει αρχίσει να διερευνάται συστηματικά τα τελευταία μόλις χρόνια. Αυτό ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι η συμπεριφορά αυτή δε δυσχεραίνει τη λειτουργία της τάξης, όπως η επιθετική συμπεριφορά. Ωστόσο, παρόλο που τα δειλά παιδιά ίσως να μην τραβούν πολύ την προσοχή, είναι πια ξεκάθαρο ότι έχουν ανάγκη να «τα προσέξουμε». Άλλωστε, η δειλία φαίνεται να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ψυχοκοινωνική προσαρμογή του παιδιού, καθώς μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις κοινωνικές του σχέσεις, αλλά και να οδηγήσει σε κακή σχολική επίδοση.

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου τοχρήμαέχει πλέον πάρει πολλές μορφές – συχνά πολύ σύνθετες για τη διάνοια ενός μικρού παιδιού: πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες, online banking, τραπεζικοί κωδικοί, κοκ.

Όλες αυτές οι εξελίξεις έχουν συμβάλλει στο να χρησιμοποιούμε ολοένα και περισσότερο χρήματα, δίχως να τα βλέπουμε και να τα αγγίζουμε. Μολονότι αυτό είναι καλό από πολλές απόψεις – καθιστά, λόγου χάρη, την κλοπή πολύ πιο δύσκολη – συχνά δίνει στα παιδιά την εντύπωση πως τα χρήματα και δαπανώνται και βγαίνουν εύκολα. Κι αν το πρώτο είναι 100% σωστό, το δεύτερο είναι σίγουρα λάθος!

Ήδη από την ηλικία των τριών ετών το παιδί αρχίζει να ζητά να βοηθήσει το γονιό στις διάφορες εργασίες που γίνονται στο σπίτι. Καλό είναι αυτή η προσφορά να γίνει αποδεκτή, πριν χαθεί η επιθυμία του παιδιού να συμβάλει κι αυτό. Ακόμα, όμως, κι αν δεν το ζητήσει το παιδί από μόνο του, ο γονιός μπορεί να το ενθαρρύνει να αναλάβει κάποια καθήκοντα και να κάνει αυτό που μπορεί, ανάλογα με την ηλικία και την ανάπτυξή του.

Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε, αν το παιδί μας είναι έτοιμο να πάει στο Δημοτικό Σχολείο. Η Α' Δημοτικού αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της σχολικής πορείας του κάθε παιδιού. Για να έχουμε καλούς μαθητές, πρώτα πρέπει να  έχουμε έτοιμους μαθητές στο να δεχτούν γνώση και αυτό δεν καθορίζεται αποκλειστικά και μόνο από την χρονολογική τους ηλικία.

Σε κάθε συνάντηση γονέων και κηδεμόνων για τους βαθμούς, κάπου σε κάποια γωνιά υπάρχει ένα πιτσιρίκι με ανήσυχο βλέμμα σε κατάσταση κρίσης. Είναι ο «μέτριος μαθητής» που πήρε τους «μέτριους βαθμούς» του τριμήνου και το μόνο που μπορεί να σκεφτεί είναι ο εξάψαλμος που θα ακούσει από τη μαμά του.

Ο Φίλιπ Πούλμαν (Philip Pullman) είναι ένας Βρετανός συγγραφέας που έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία. Το παρακάτω κείμενο το έγραψε για τη δέκατη επέτειο του Astrid Lindgren Memorial Award το 2012.

«Τα παιδιά χρειάζονται τέχνη και ιστορίες και ποιήματα και μουσική όσο χρειάζονται αγάπη και φαγητό και καθαρό αέρα και παιχνίδι. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί τροφή, η ζημιά γίνεται γρήγορα ορατή. Αν δεν αφήσεις ένα παιδί να έχει καθαρό αέρα και παιχνίδι, η ζημιά είναι επίσης ορατή, αλλά όχι τόσο γρήγορα. Αν δεν δώσεις σε ένα παιδί αγάπη, η ζημιά μπορεί να μην είναι φανερή για μερικά χρόνια, αλλά είναι μόνιμη.

Μια από τις συνήθεις απορίες των σημερινών γονιών είναι το κατά πόσο και με πια συχνότητα μπορεί το βρέφος τους να "παρακολουθεί τηλεόραση". Έτσι καθημερινά υποβάλλουν την εξής ερώτηση στον παιδίατρό τους:. «Γιατρέ πόση ώρα μπορεί να παρακολουθεί τηλεόραση το βρέφος μου;».

Καταλαβαίνεται λοιπόν την επιρροή που μπορεί να έχει η τηλεόραση σε ένα παιδί όταν οι ίδιοι οι γονείς θέλουν το παιδί τους να παρακολουθεί ή διερωτούνται αν επιτρέπεται η παρακολούθηση τηλεόρασης από τη βρεφική ηλικία.

Το καλοκαίρι πλησίασε, στα σχολεία θα χτυπήσει για τελευταία φορά το κουδούνι και οι μαθητές θα ξεκινήσουν τις πολυπόθητες διακοπές τους, μένοντας για τρεις μήνες μακριά από το περιβάλλον του σχολείου και τις καθημερινές τους υποχρεώσεις. Το απαιτητικό πρόγραμμα του σχολείου πιέζει αφόρητα το παιδί που αντιμετωπίζει μαθησιακές δυσκολίες, καθώς αυξάνει το άγχος του και το οδηγεί σε συνεχείς απογοητεύσεις και σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, αφού δεν μπορεί να τα καταφέρει καλά στα σχολικά μαθήματα. Είναι φυσικό να έχει φορτωθεί το παιδί με αρνητικά συναισθήματα, κυρίως όταν ούτε το περιβάλλον αλλά ούτε και το ίδιο το παιδί δεν μπορεί να καταλάβει τους λόγους των χαμηλών του επιδόσεων. Οι διακοπές του καλοκαιριού έχουν σαν βασικό στόχο την ανάπαυλα και την ξεκούραση των μαθητών καθώς και την εμπέδωση αυτών που έχουν μάθει με λειτουργικό και δημιουργικό τρόπο. 

Η τεχνική σχεδίου αποτελεί προβολική τεχνική έκφρασης, η οποία χρησιμοποιείται ως διαγνωστικό εργαλείο (σε συνδυασμό με άλλα μέσα) για την εκτίμηση και την αξιολόγηση της ψυχικής λειτουργίας του παιδιού και του εφήβου. Το σχέδιο μας βοηθά να διαμορφώσουμε μία εικόνα, αναφορικά με το συναισθηματικό κόσμο του παιδιού, την προσωπικότητά του, το νοητικό του υπόβαθρο σε σχέση με το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκεται, την ωριμότητα, την ύπαρξη ψυχοπαθολογίας, αλλά και τις δεξιότητες και κλίσεις του.